Kişiler Hukuku

Hak sahibi olan varlıkların yani kişilerin ehliyetlerini, kişisel durumlarını, akrabalık ilişkilerini, yerleşim yeri ile olan ilgilerini, kişiliğin başlangıcını, sona ermesini, korunmasını düzenleyen medeni hukuk dalıdır. Kişiler gerçek kişiler ve tüzel kişiler olmak üzere ikiye ayrılır.

Kişilik kavramı: Hak sahibinde, yani hukukun tanıdığı yetkilerden faydalanan ve yüklediği yükümlülüklerden sorumlu olan varlıklara kişi denir.

Gerçek kişilik kavramı
Gerçek kişiler bireyler yani insanlardır. Gerçek kişilik, sağ ve tam doğum ile başlar.

Gerçek kişiliğin başlangıcı
Doğduktan kısa bir süre sonra ölen çocuk bile kişilik sahibi kabul edilir ancak ölü doğan bir çocuk kişilik kazanamaz.

Tam doğum
Çocuğun ana rahminden tamamen ayrılarak bağımsız bir varlık haline gelmesidir. Göbek bağının kesilmesine gerek yoktur.

Sağ doğum
Çocuğun ana rahminden ayrıldıktan sonra bir saniye dahi olsa yaşaması demektir. Yaşama kabiliyetine sahip olmas aranmaz. Önemli olan, bebeğin sağ doğduğunun herhangi bir şekilde belirlenmesidir.

Gerçek kişiliğin sona ermesi
Sağ ve tam doğum ile başlayan kişilik; ölüm, gaiplik ve ölüm karineleri ile sona erer.

Tüzel kişilik kavramı
Tüzel kişiler; belli bir amacı gerçekleştirmek üzere bağımsız bir varlık şeklinde örgütlenmiş, haklara ve borçlara sahip olabilen kişi veya mal topluluklarıdır.

Tüzel kişiler, özel hukuk tüzel kişileri ve kamu hukuku tüzel kişileri olmak üzere ikiye ayrılır.

Özel hukuk tüzel kişileri
Özel hukuk tüzel kişileri arasında kişi topluluğu olanlar dernekler ve şirketler iken mal topluluğu olanlar vakıflardır.

1. Dernekler: Gerçek veya tüzel en az yedi kişinin kazanç paylaşma dışında belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere bilgi ve çalışmalarını birleştirmeleriyle oluşan topluluklardır.
2. Şirketler: İki veya daha fazla kişinin aynı amaca yönelik olarak emeklerini ve mallarını birleştirmeleri ile oluşan kişi topluluklarıdır.
3. Vakıflar: Gerçek veya tüzel kişilerin yeterli mal ve hakları belirli ve sürekkli bir amaca özgülemeleriyle oluşan tüzel kişiliğe sahip mal topluluklarıdır. Özgülenen malların mülkiyeti ve haklar, tüzel kişiliğin kazanılmasıyla vakfa geçer.

Kamu hukuku tüzel kişileri
Kamu hukuku tüzel kişileri arasında kişi topluluğu olanlar devlet ve mahalli idareler iken mal topluluğu olanlar kamu kurumlarıdır.
 

Özel hukuk tüzel kişileri:

1. Özel kişilerin hür iradeleri ile kurulurlar.
2. Kamu gücüne sahip değildirler.
3. Amaçları çeşitlidir.
4. Eşitlik ilkesi geçerlidir, diğer kişilerle eşit konumdadırlar.
5. Özel hukuka tabidirler.

Kamu hukuku tüzel kişileri:

1. Kamu gücüne sahiptirler.
2. Amaçları, kamu yararını gerçekleştirmektir.
3. Eşitlik ilkesi geçerli değildir, diğer kişilerden üstün konumdadırlar.
4. Kanunla kurulurlar.
5. Kamu hukukuna tabidirler.